معرفی کامل تجهیزات و لوازم کنترلی دیگ بخار

دسته بندی :مقالات ۳۰ مهر ۱۴۰۳ feridoony 71

بخار steam

بخار تامین گرما، کنترل فشار ، حرکت مکانیکی، تامین آب برای فرایند های گوناگون را بر عهده دارد. بخار دارای مزیت های فراوانی می باشد که باعث شده یک انرژی قابل توزیع باشد. مثلا غیر سمی بودن ، قابلیت انتقال آسان، راندمان بالا، ظرفیت حرارتی بالا و قیمت پایین آن در مقایسه با سایر انرژی ها را می توان نام برد . وظیفه دیگ بخار تولید بخار می باشد. ( مولد بخار)

اساس کار دیگ بخار

اساس کار دیگ بخار یا بویلر (Boiler) مبتنی بر ویژگی های مخازن تحت فشار است . دیگ بخار در حقیقت یک مخزن بسته است که آب داخل آن با استفاده از حرارت ناشی از احتراق سوخت مصرفی دیگ بخار گرم شده و در نهایت به بخار آب با فشار بالا تبدیل می شوند.

بخش داخلی دیگ بخار شامل دو قسمت می باشد: طرف آتش و طرف آب.به همه سطوحی که در طرف آتش دیگ بخار قرار دارد سطح گرمایی گفته می‌شود. همه قسمت‌های داخلی یک دیگ بخار که تحت فشار بالا قرار می گیرند از آلیاژهای آهنی ساخته شده است.جنس دیگ‌های بخار معمولا از دو نوع چدنی و فولادی هستند. دیگ بخار چدنی بدلیل مقاومت کمتر برای تولید بخار کم فشار ساخته می‌شود. در حال حاضر اکثر دیگ‌های بخار از جنس فولاد هستند.

انواع دیگ بخار

با توجه به نوع طراحی طراحی بویلرهای بخار اصولاً این محصول در دو نوع لوله آبی(WaterTube) و لوله آتشی (Fire Tube)، طراحی می گردد

دیگ بخار لوله آتشی (فایرتیوب)

در مدل لوله آتشی، درون لوله‌ها انرژی حرارتی حاصل از شعله قرار می‌گیرد در حالی که اطراف آن را سیال مورد نظر (آب) فرا گرفته است. این نوع بویلرها برای تولید بخار اشباع برای فرآیندهای گرمایشی مانند پختن مورد استفاده قرار می‌گیرند. فایر تیوب‌های حاوی یک کوره قابلیت تحمل فشار تا ۳۱ بار (۴۵۰ پی اس آی) را دارند.

دیگ‌های بخار لوله آتشی بر اساس تعداد دفعاتی که گازهای داغ درون لوله‌ها، طول بویلر را طی می‌نمایند به بویلرهای دو پاس، سه پاس و یا حتی چهار پاس طبقه‌بندی می‌گردند. فایر تیوب سه پاس رایج‌ترین نوع استفاده شده در صنعت است که راندمان بالایی دارد.

بویلر فایر تیوب خود در دو نوع تولید می‌گردد: ۱) وت بک (wet back) و ۲) درای بک (dry back).

این دسته‌بندی بر اساس تماس آب با قسمت پشتی دیگ صورت گرفته است. اگر گاز در حال چرخش، با آب پوشانده شود بویلر پشت تر و اگر با مواد نسوز پوشانده شود بویلر پشت خشک نامگذاری می‌گردد. شکل زیر طراحی یک فایر تیوب وت بک را نشان می‌دهد. از آنجایی که بخش‌های نسور نیاز به تعمیر و نگه‌داری بالایی دارند بنابراین بویلرهای درای بک نسبت به وت بک از راندمان پایین‌تری برخوردار هستند.

دیگ بخار لوله آبی (واترتیوب)

ساختمان دیگ بخار واتر تیوب به گونه‌ای است که آب درون لوله‌ها جریان می‌یابد و گاز داغ یا دود حاصل از شعله تولید شده، لوله‌ها را احاطه می‌کند. گاز پس از حرارت دادن آب از طریق دودکش خارج می‌گردد و آب حرارت دیده به بخار تبدیل می‌شود. این نوع بویلر مناسب برای فشارهای بالاست.

* آشنایی با تجهیزات و لوازم کنترلی دیگ بخار (پارت یک) *

دیگ بخار به علت ماهیت و خطرات ناشی از بهره برداری نادرست از آن دارای تجهیزات و لوازم کنترلی مختلفی می باشد که موجب کارکرد صحیح و بهره بردای ایمن از آن می گردد.
وجود بسیاری از این تجهیزات ضروری بوده و در آیین نامه استاندارد اجباری دیگ بخار ( BS2790 ) لحاظ گردیده است.

reversing chamber
pressure regulators
over pressure cut-off
manometer with control valve
water level regulator and 1st low water cut-off
۲nd low water cut-off
control panel
main steam valve
safety valve
Two water gauges
flue-gas connection
safety flap
feed pump(s) complete with fittings
base frame
oil-, gas- or dual fuel burner

۱ ) بدنه دیگ بخار

بدنه دیگ بخار یا همان شل ( shell ( به شکل استوانه می باشد و از ورق آتشخوار ۱۷MN4 & A516-GR 70 ساخته شده است. کلیه جوشکاری های انجام شده بر روی بدنه دیگ توسط تست های غیر مخرب UT ( اولتراسونیک )، MT ( ذزات مغناطیسی )، RT ( رادیو گرافی )، PT ( مایع نافذ ) و WT ( بازرسی چشمی ) مورد بررسی قرار می گیرد. در ساخت بدنه اکثر جوشکاری ها به روش زیر پودری ( SAMW ) انجام و در قسمت هایی که استفاده از این روش امکان پذیر نیست از روش های دیگر از جمله جوشکاری قوس الکتریک ( SWAM ) استفاده می گردد. کلیه الکترود های مصرفی می بایست، از نوع E7018 و E6010 که در دمای ۳۰۰ درجه سانتیگراد پیش گرم شده اند استفاده شود. بعد از اتمام کار ساخت، بدنه دیگ بخار را در کوره های عملیات حرارتی قرار می دهند تا تنش های ایجاد شده ناشی از رول و جوشکاری های صورت گرفته از بین رفته و ساختاری همگن شکل گیرد.

۲ ) جعبه دود جلو

این محفظه محل چرخش گازهای داغ حاصل از احتراق می باشد که از لوله های پاس ۲ عبور کرده و در حال انتقال به لوله های پاس ۳ می باشد. جعبه دود جلو مناسب ترین محل در بویلر جهت نصب سوپر هیتر می باشد.

۴ و ۳ ) پرشرسوئیچ فشار بخار

وظیفه پرشر سوئیچ ( Pressure Switch ) تنظیم و کنترل فشار دیگ می باشد. ( تنظیم فشار دیگ در درجه اول باید بر اساس فشار طراحی دیگ و سپس متناسب با نیاز مصرف کننده انجام پذیرد ) دیگ بخار متناسب با ظرفیت و مطابق با استاندارد دارای دو یا سه عدد پرشرسوئیچ می باشد. که در صورت استفاده از بیش از یک پرشرسوییچ، یکی به عنوان ON – OFF مشعل و دیگری به عنوان ایمنی ( پرشرسوئیچ حد ) در مدار قرار می گیرد.

معمولا در ظرفیت های بالا یک پرشرسوئیچ دیگر نیز با کارایی متفاوت در سیستم دیگ بخار وجود دارد که فرمان آن بسته به نوع مشعل می تواند هم به صورت ON-OFF و هم به صورت تدریجی در مدار برقی مشعل قرار گیرد. طرز کار آن به این صورت می باشد که مشعل قبل از خاموش شدن و همزمان با بالا رفتن فشار، فرمان لازم را از پرشرسوئیچ مربوطه دریافت و طول شعله را کم می کند تا هم از روشن و خاموش شدن های متوالی و هم از بروز تنش به رگلاتور و خط گاز جلوگیری به عمل آید.

۵) مانومتر

مانومتر( Manometer ) یا فشار سنج وظیفه نمایش فشار بخار دیگ را بر عهده دارد. واحد های نمایش فشار بخار بسته به نوع استاندارد طراحی می تواند متفاوت باشد. پیشنهاد می گردد برای اطمینان از عملکرد صحیح و نمایش دقیق فشار توسط مانومتر، به صورت سالانه عملیات کالیبراسیون انجام گردد.

۷ , ۶ ) کنترل کننده سطح آب

کنترل کننده سطح یا لول کنترل ( Level Control ) وظیفه کنترل سطح آب درون دیگ را بر عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق با استاندارد طراحی تعداد کنترل کننده های سطح آب دیگ یک یا دو عدد خواهد بود. این کنترل کننده ها به گونه ای طراحی شده اند که کلیه فرمان های لازم جهت خاموش و روشن شدن پمپ تغذیه و اخطار سطح پایین آب ( متناسب با سطح آب درون دیگ ) و جلوگیری از راه اندازی مشعل، را به طور اتوماتیک صادر کنند.

هنگامی که در اثر تبدیل آب به بخار، سطح آب از حد مشخصی ( Low Water ) درون دیگ پایین تر آید این کنترل کننده ها به پمپ آب فرمان داده و با روشن شدن آن، موجب افزایش سطح آب درون دیگ می گردد. با افزایش سطح آب و رسیدن به سطح مشخص شده ( High Water ) مجددا فرمان قطع پمپ صادر می گردد. این سیکل در صورت عملکرد صحیح دیگ دائما تکرار می گردد.

اگر به هر دلیل پس از کاهش سطح آب، عمل آبگیری انجام نگرفته و در اثر ادامه کارکرد دیگ، سطح آب پایین بیاید ( ۱st low water – 2nd low water ) جهت جلوگیری از بی آبی و سوختن دیگ، ضمن به صدا درآمدن آژیر هشدار، فرمان قطع به مشعل صادر خواهد شد.

۸ ) تابلو برق

این قسمت مغز متفکر یک دیگ بخار می باشد که وظیفه کنترل و هماهنگی بین تمام تجهیزات الکتریکی بویلر را بر عهده خواهد داشت. با توجه به سازنده دیگ و مشعل عملکرد آن می تواند کمی متفاوت باشد. تنوع در انواع سیستم های کنترلی موجب شده است که تابلو برق به عنوان متنوع ترین بخش در دیگ بخار شناخته شده و نقش بسزایی را در قیمت تمام شده دیگ بخار ایفا کند.

۹ ) شیر اصلی خروج بخار

در دیگ های بخار این شیر به عنوان شیر اصلی در مسیر خروج بخار در قسمت فوقانی دیگ، به منظور قطع، وصل و تنظیم جریان خروج بخار نصب می گردد. اگر در مجموعه ای چندین دیگ بخار به صورت همزمان، بکار گرفته شده باشد، لازم است بعد از خروجی شیر اصلی هر دیگ، یک عدد شیر یک طرفه مناسب نصب شده تا در صورت افت فشار هر دیگ، از برگشت بخار و ایجاد شوک های ضربه ای به بدنه شیر و دیگ بخار جلوگیری به عمل آید.

۱۰ ) شیر اطمینان

وظیفه شیر اطمینان( Safety Valve ) کنترل فشار دیگ بخار به صورت مکانیکی می باشد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد، نصب یک یا دو عدد شیر اطمینان بر روی دیگ بخار اجباری می باشد. شیر اطمینان می تواند به صورت تک فنره یا دو فنره باشد.

در صورتی که به هر دلیل هیچ یک از سیستم های الکترونیکی کنترل فشار دیگ عمل نکند و فشار دستگاه از حد مجاز فراتر رود، جهت جلوگیری از انفجار، شیرهای اطمینان نصب شده بر روی دیگ به صورت مکانیکی وارد عمل شده و با خروج بخار اضافی و ثابت نگه داشتن فشار از بروز حادثه جلوگیری به عمل می آورد.

لازم است کارکرد شیر اطمینان به صورت مرتب کنترل شود. در غیر این صورت ممکن است مسیر خروج بخار رسوب گرفته و مانع از باز شدن به موقع شیر اطمینان و تخلیه بخار اضافی در دیگ گردد که در این صورت احتمال انفجار دور از دسترس نیست.

۱۱ ) نشان دهنده سطح آب ( آبنما )

آبنما وظیفه نمایش سطح آب درون دیگ را بر عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق با استاندارد تعداد آبنما های دیگ یک یا دو عدد خواهد بود. از آنجا که مشاهده سطح آب توسط اپراتور از اهمیت ویژه ای برخودار است لازم است همواره شیشه محافظ و لوله شیشه ای آبنما ( در صورت استفاده از نوع شیشه ای ) تمیز نگه داشته شود. جهت اطمینان از عملکرد صحیح و تمیز نمودن محفظه آبنما لازم است به صورت دوره ای شیر تخلیه زیر آب نما باز شده تا محفظه آن از جرم و رسوبات پاک گردد. امروزه مدل های مختلف آبنما با کاربری های آسان و متنوع جایگزین مدل های شیشه ای شده است که از این میان می توان به نوع مغناطیسی آن اشاره کرد که ایمن تر بوده و امکان نصب تجهیزات کنترلی سطح آب را هم دارا می باشد.

۱۲) دودکش ( اگزوز )

محل خروج گازهای داغ حاصل از احتراق سوخت که عمده حرارت خود را در جربان عبور از کوره و لوله های جابجایی از دست داده است، می باشد.

۱۳ ) شیر تغذیه آب

شیر تغذیه بعد از پمپ و به اتصال تعبیه شده در دیگ نصب می گردد. معمولا این شیر به صورت ۹۰ درجه و دارای یک طرفه ( Check Valve ) بوده تا از برگشت آب یا بخار به داخل پمپ جلوگیری نماید. این شیر باید دائما در حالت کاملا باز بوده تا آب به راحتی وارد بویلر گردد. بعد از آبگیری و قطع پمپ نیز شیر یک طرفه از برگشت آب یا بخار به سمت پمپ جلوگیری می نماید. معمولا قبل از شیر تغذیه آب جهت ایمنی بیشتر یک یا چند شیر یک طرفه دیگر هم نصب می شود تا از احتمال برگشت آب یا بخار به پمپ کاسته شود.

اگر ارتفاع سطح آب در مخزن ذخیره یا دی اریتور بالاتر از سطح نرمال آب دیگ است هنگام خاموش بودن و عدم وجود فشار در دیگ می بایست شیر تغذیه را بسته تا با توجه به نیروی ثقلی، آب از مخزن به دیگ وارد نشود.

۱۴ ) پمپ آب

وظیفه پمپ آب در دیگ بخار تامین و تزریق آب مورد نیاز به دیگ می باشد. پمپ باید بتواند مقدار آبی که در دیگ، به بخار تبدیل می گردد را جبران نموده و از کاهش سطح آب دیگ جلوگیری نماید. پمپ آب دیگ های بخار معمولا از نوع طبقاتی و استنلس استیل می باشد. جهت انتخاب مناسب پمپ باید به فشار و درجه حرارت آب ورودی، دبی و فشار خروجی پمپ و …. دقت شود.

نصب یک صافی با مش مناسب در مسیر ورودی به پمپ، جهت جلوگیری از ورود ذرات خارجی موجود در آب که موجب آسیب رسیدن به پره ها و طبقات پمپ می شود ضروری است.

۱۵ ) شاسی

وظیفه استقرار و توزین وزن دیگ بخار را بر عهده دارد و باید به نحوی طراحی و ساخته شود که ضمن استحکام، کمترین تنش را به بدنه دیگ وارد نماید.

۱۶ ) مشعل

مشعل دیگ بخار، یکی از اجزاء اصلی آن می باشد که در اشکال و ظرفیت های مختلف ساخته می شود. پس از ساخت بویلر، بسته به نوع کوره و ظرفیت دیگ بخار بر روی آن نصب می گردد. وظیفه مشعل تبدیل سوخت ( عمدتا فسیلی ) به انرژی حرارتی می باشد. مشعل دیگ بخار می تواند با سوخت های مختلف کار کند که از جمله سوخت های رایج در ایران می توان به گاز، گازوئیل و مازوت اشاره کرد. بنابراین امکان انتخاب دیگ با مشعل گاز سوز، گازوئیل سوز، دوگانه سوز گاز و گازوئیل و سه گانه سوز گاز و گازوئیل و مازوت فراهم می باشد.

* آشنایی با تجهیزات و لوازم کنترلی دیگ بخار(پارت دو) *

یک دیگ بخار دارای تجهیزات و لوازم کنترلی مختلفی می باشد. مجهز بودن دیگ بخار به این تجهیزات و عملکرد صحیح آن ها، موجب کارکرد صحیح و ایمن دیگ بخار می گردد. وجود بسیاری از این تجهیزات ضروری بوده و در استاندارد ذکر گردیده است. در این مقاله می کوشیم با عملکرد هریک از این تجهیزات آشنا شویم. آشنایی با این تجهیزات چه پیش از خرید بویلر (جهت انتخاب صحیح تجهیزات) و چه بعد از خرید و راه اندازی بویلر (جهت بهره برداری و نگهداری مناسب) ضروری می باشد.

اجزا و تجهیزات جانبی دیگ بخار

جهت استفاده صحیح و ایمن از دیگ بخار، آشنایی با اجزا و تجهیزات مختلف دیگ و همچنین عملکرد و کارایی هر یک ضروری است. در ادامه به معرفی و آشنایی با عملکرد برخی از تجهیزات اصلی دیگ بخار خواهیم پرداخت:

مشعل

مشعل دیگ بخار، یکی از اجزاء اصلی ولی جدا از دیگ بخار بوده که پس از ساخت دیگ بخار بر روی آن نصب می گردد. عملکرد اصلی مشعل تبدیل سوخت به انرژی حرارتی می باشد. دیگ های بخار می تواند با مشعل با سوخت های مختلف کار کند. مهمترین سوخت های مصرفی در دیگ ها گاز ، گازوئیل و مازوت می باشد. بنابراین امکان انتخاب دیگ با مشعل گاز سوز، گازوئیل سوز، دوگانه سوزِ گاز و گازوئیل و سه گانه سوزِ گاز و گازوئیل و مازوت فراهم می باشد.

مشعل دیگ بخار انواع مختلفی دارد و مانند: مشعل های گازسوز. مشعل گازسوز
مشعلهای گازسوز برای ایجاد احتراق نیاز به اتمیزه کردن سوخت ندارند و ورود گاز با فشار مناسب و هوای کافی و ایجاد جرقه به تشکیل شعله خواهد انجامید. مشعلهای گازسوز در ایران با گاز طبیعی کار میکنند. مشعلهای گازسوز به دو گروه اصلی مشعل های گازسوز یک مرحله ای و مشعل های گازسوز دو مرحلهای طبقهبندی میشوند.

پمپ

وظیفه پمپ در دیگ بخار تامین و تزریق آب مورد نیاز به دیگ می باشد. پمپ باید بتواند مقدار آبی که در دیگ به بخار تبدیل می گردد را جبران نموده و از کاهش سطح آب دیگ جلوگیری نماید. پمپ تغذیه دیگهای بخار معمولاً از نوع طبقاتی و استنلس استیل می باشد.

نصب یک صافی در مسیر ورودی به پمپ جهت جلوگیری از ورود هرگونه ذرات خارجی موجود در آب به پمپ ضروری است. همچنین بعد از پمپ نیاز به یک شیر یکطرفه بوده تا از برگشت بخار از دیگ به پمپ و آسیب رساندن به پمپ جلوگیری نماید.(شیر یکطرفه بعد از پمپ در کارخانه نصب گردیده است.) لازم است از کارکردن پمپ بدون آب جلوگیری نمایید.

شیر تغذیه

شیر تغذیه بعد از پمپ و قبل از دیگ نصب می گردد. این شیر دارای یک عدد یکطرفه (Check Valve) بوده و از برگشت آب یا بخار به داخل پمپ جلوگیری می نماید. (به دلیل اطمینان بیشتر، در دیگ های بخار تولیدی گروه صنعتی انصار معمولاً یک عدد شیر یکطرفه بین فلنجی استنلس استیل اضافی نیز قبل از شیر تغذیه نصب می گردد.) این شیر باید دائما در حالت کاملاً باز بوده تا آب به راحتی وارد دیگ گردد. بعد از آبگیری و قطع پمپ نیز شیر یکطرفه از برگشت آب یا بخار به پمپ جلوگیری مینماید.

اپراتور باید با کنترل حرارت لوله ارتباطی بین شیر تغذیه و پمپ از عدم برگشت آب و بخار به پمپ مطمئن گردد. این کار بلافاصله بعد از خاموش شدن پمپ باید صورت گیرد. در صورت برگشت آب و بخار به داخل پمپ سریعاً بایستی شیر تغذیه را بسته و از ورود آب و بخار به پمپ جلوگیری به عمل آید. سپس پیچ های قسمت یکطرفه را باز نموده و شیر یکطرفه را از هرگونه جرم یا رسوب که مانع عملکرد صحیح شیر گردیده است پاک نموده و مطمئن شوید سطوح آب بندی خراش یا خوردگی نداشته باشند.

اگر سطح آب در مخزن تغذیه یا دی اریتور بالاتر از سطح آب دیگ است هنگام خاموش بودن و عدم وجود فشار در دیگ، شیر تغذیه را ببندید تا آب از مخزن به دیگ وارد نشده و لبریز نگردد.

نشان دهنده سطح (آبنما)

نشان دهنده سطح (Level Indicator) یا آبنما وظیفه نمایش سطح آب درون دیگ را به عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد تعداد آبنما های دیگ یک یا دو عدد خواهد بود. نشان دهنده های سطح آب به دو صورت مغناطیسی و یا شیشه ای تولید شده که استفاده از هر یک مزایا و معایب خود را دارا می باشد.

از آنجا که مشاهده سطح آب توسط اپراتور از اهمیت ویژه ای برخودار است لازم است همواره شیشه محافظ و لوله شیشه ای آبنما تمیز نگه داشته شود. جهت اطمینان از عملکرد صحیح و تمیز نمودن محفظه آبنما لازم است به صورت دوره ای شیر تخلیه زیر آب نما باز شده تا محفظه از رسوبات پاک گردد.

نشان دهنده سطح یا آبنما به دو صورت میباشد:
شیرآبنما شیشه ای (برنجی)

لول گیج مغناطیسی

کنترل کننده سطح

کنترل کننده سطح یا لِوِل کنترل (Level Control) وظیفه کنترل سطح آب درون دیگ را به عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد تعداد کنترل کننده های سطح دیگ یک یا دو عدد خواهد بود. این کنترل کننده ها به گونه ای طراحی شده اند که کلیه کنترل های لازم برای خاموش و روشن کردن پمپ تغذیه، روشن و خاموش کردن مشعل و اخطار سطح پایین آب ( متناسب با سطح آب درون دیگ) را به طور اتوماتیک انجام دهد.

هنگامی که در اثر تبدیل آب به بخار، سطح آب از حد مشخصی (Low Water) درون دیگ پایین تر آید این کنترل کننده ها توسط تابلو کنترل به پمپ تغذیه فرمان داده و با روشن شدن پمپ، موجب افزایش سطح آب درون دیگ می گردند. با افزایش سطح آب و رسیدن به سطح مشخص شده (High Water) مجدداً فرمان قطع پمپ تغذیه صادر می گردد. این سیکل در صورت عملکرد صحیح دیگ تکرار می گردد.

اگر به هر دلیل پس از کاهش سطح آب، عمل آبگیری مجدداً انجام نگرفته و در اثر ادامه کارکرد دیگ، سطح آب از سطح خیلی کم (Low-Low Level) پایین تر آید جهت جلوگیری از بی آبی و سوختن دیگ، ضمن به صدا درآمدن آژیر هشدار، به مشعل فرمان قطع داده خواهد شد.

شیر آبنما برنجی

شیر آبنما برنجی جهت نشان دادن آب داخل دیگ بخار به کار می رود، که اپراتور با مشاهده آن متوجــــــه می شود که در داخل دیگ بخار چه میزان آب وجود دارد. شیشـــه های آب نما دارای دو عدد شیر مخصوص در قسمــــــت بالا و پایین هستند، که به وسیله آن دو عدد شیر آب از قسمت پایین وارد شیشه آب نما شده و از قسمت بالا نیز فشـــار بخار اجازه نمی دهد که آب از سطح واقعی بیشتر نشــــان داده شود.

اپراتورها روزانه شیر بخار را چند بار باز می نمایند تا اینکه در دا مگر اینکه واشر ، این نوع شیرها خراب نمی شوند ً خل آب رسوب ایجاد نشود. معمولا گرافیتی مخصوصــــــی که دارند از بین رفته و از آب بندی بیفتد.

شیشه آبنما ، قطعه مورد استفاده در شیر های آبنمای دیگ بخار و دیگ آب گرم

لول گیج مغناطیسی

لول گیج مغناطیسی جهت نشان دادن و کنترل سطح مایعات در ارتفاع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از کاربردهای لول گیج معناطیسی در صنعت، استفاده از آن در سیستم دیگ بخار می باشد. آبنمای مغناطیسی از قسمت تحتانی و فوقانی به دیگ بخار متصل است. این محصول بر اساس دانسیته و نوع سیال، دما، فشار و ابعاد (مرکز فلنجها و استاندارد آنها) طراحی و تولید می گردد. لول سوئیچ مغناطیسی بر اساس نیروی فشار مایعات، خاصیت مغناطیسی و جذب و دفع قطب های همنام و غیر همنام در آهنربا طراحی شده است. بدنه اصلی یک لوله استوانه ای شکل می باشد که از ناحیه فلنچ ها به صورت عمودی بر روی مخازن نصب می گردد.

سیال درون مخزن از طریق دو لوله رابط به داخل بدنه دستگاه هدایت شده و توپی مغناطیسی داخل لوله اصلی را بر روی سطح سیال شناور می سازد. با جابجایی سطح سیال توپی به حرکت در آمده و در اثر میدان مغناطیسی بوجود آمده و جذب و دفع قطب ها موجب چرخش فلپ های داخل محفظه نشانگر و تغییر رنگ آنها شده و در نتیجه سطح مایع درون مخزن را نشان می دهد.

آبنمای مغناطیسی نسبت به آبنمای شیشهای دارای مزایایی است که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
. نسبت به نوع شیشهای دارای آببندی مناسبتری میباشد و به کمک آلیاژهای مختلف در ساخت آن میتوان در فشارهای بالا به سادگی از آن ۰ استفاده نمود. . در آبهای سخت بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی آبنمای شیشهای به سادگی قابل رویت نیست اما در نوع مغناطیسی به دلیل استفاده از ۲ فلپها (پرههای رنگی) تشخیص سطح آب مخزن یا بویلر از فاصله دور برای اپراتور دیگخانه قابل تشخیص است. . بدنه مقاومتری داشته و امکان شکستگی مشابه آبنمای شیشهای در آن وجود ندارد. ۵ . قابلیت نسب سوئیچ بر روی آن وجود دارد و بدین ترتیب هم به عنوان نشانگر و هم به عنوان کنترلکننده سطح (لول کنترل) عمل میکند

کنترل کننده سطح یا لول کنترل

وظیفه کنترل سطح آب درون دیگ را به عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد تعداد Level Control( ل کنترل ِوِ کنترل کننده سطح یا ل کنترل کننده های سطح دیگ یک یا دو عدد خواهد بود.

این کنترل کننده ها به گونه ای طراحی شده اند که کلیه کنترل های لازم برای خاموش و روشن کردن پمپ تغذیه، روشن و خاموش کردن مشعل و اخطار سطح پایین آب را به طور اتوماتیک انجام دهد. هنگامی که در اثر تبدیل آب به بخار، سطح آب از حد مشخصی درون دیگ پایین تر آید این کنترل کننده ها توسط تابلو کنترل به پمپ تغذیه فرمان داده و با روشن شدن پمپ، موجب افزایش سطح آب درون دیگ می فرمان قطع پمپ تغذیه ً گردند. با افزایش سطح آب و رسیدن به سطح مشخص شده مجددا صادر میگردد.

اگر به هر دلیل پس از کاهش سطح آب ، عمل آبگیری مجددا انجام نگرفته باشد و در اثر ادامه کارکرد دیگ سطح آب از سطح خیلی کم پایین تر آید جهت جلوگیری از بی آبی و سوختن دیگ، ضمن به صدا درآمدن آژیر هشدار، به مشعل فرمان قطع داده خواهد شد

شیر تخلیه کنترل سطح

این شیر که در زیر کنترل کننده های سطح نصب شده و به آن شیر تخلیه مرحله ای یا شیر زیر موبری نیز می گویند، وظیفه پاکسازی و تخلیه کامل محفظه شناور و اتصالات آب و بخارِ کنترل سطح از رسوبات را به عهده دارد.

مراحل تخلیه شیر امکان پاکسازی مسیر ورودی آب (به پایین لول کنترل)، مسیر ورودی بخار (به بالای لول کنترل) و همچنین محفظه شناور لول کنترل را به وجود می آورد. تخلیه این ارتباطات به صوت جداگانه در مراحل مشخص عملکرد شیر صورت می گیرد.

در حالت عملکرد نرمال شیر، دستگیره شیر تا آخر (خلاف جهت عقربه های ساعت) باز می باشد. لازم است برای عملکرد صحیح این شیر و کنترل کننده سطح، روزانه حداقل یکبار شیر را کاملاً بسته (در جهت عقربه های ساعت) و مجدداً باز نمایید تا داخل محفظه شناور و مسیر شیر زیر موبری کاملاً عاری از رسوبات گردد.

آب مورد استفاده برای دیگ های بخار بایستی از نظر املاح در حد استاندارد باشد با این وجود در صورت عدم استفاده به موقع و روزانه از شیر زیر موبری مسیرهای ارتباطی آب و بخار به لول کنترل و همچنین محفظه شناور در اثر رسوبات مسدود شده و باعت عدم عملکرد صحیح لول کنترل و در نتیجه پایین آمدن سطح آب و حتی گاه سوختن دیگ می گردد.

پرشر سوییچ

وظیفه پرشر سوییچ (Pressure Switch) تنظیم و کنترل فشار دیگ می باشد. (تنظیم فشار دیگ در درجه اول باید بر اساس فشار طراحی دیگ و سپس متناسب با نیاز مصرف کننده صورت گیرد.) دیگ های بخار متناسب با ظرفیت و مطابق استاندارد دارای دو یا سه عدد پرشرسوییچ می باشد.

وظیفه پرشر سوییچ

پرشر سوییچ شماره (۱)، پرشر سوییچ حد (on/off) مشعل بوده و هرگاه فشار از حد نرمال بالاتر رود، فرمان خاموش شدن مشعل را خواهد داد و سپس با پایین آمدن فشار، فرمان روشن شدن مشعل را صادر می نماید.

پرشر سوییچ شماره (۲)، پرشر تنظیم شعله مشعل بوده و با توجه به فشار تنظیمی، شعله مشعل را از شعله بلند به شعله کوتاه به صورت دو مرحله ای یا تدریجی تنظیم میکند. (در دیگ های کوچک و مشعل های تک مرحله ای این پرشر سوییچ وجود ندارد.)

پرشر سوییچ شماره (۳)، پرشر سوئیچ اطمینان بوده و در صورتی عمل می نماید که پرشر سوییچ شماره(۱) عمل نکرده باشد. در این صورت همزمان با به صدا درآوردن آژیر دیگ، به مشعل فرمان خاموش خواهد داد. فشار پرشر سوییچ اطمینان معمولا اندکی بالاتر از پرشر سوییچ حد تنظیم می گردد.

توجه داشته باشید که در قسمت بالای پرشر سوییچ ۲ عدد پیچ وجود داشته که یکی مربوط به کم و زیاد کردن فشار و دیگری که روی آن کلمه دیفرانسیل نوشته شده جهت کم و زیاد کردن حساسیت پرشرسوییچ بکار می رود. به طور مثال در صورتی که دیفرانسیل روی ۲ بار تنظیم شده باشد در صورتی که مشعل در فشار ۸ بار خاموش گردد مجدداً با اختلاف ۲ بار (عدد دیفرانسیل) یعنی روی۶ بار روشن می گردد.

مانومتر

مانومتر(Manometer) یا فشار سنج که بر روی کلکتور لوازم کنترلی نصب گردیده است وظیفه نمایش فشار بخار دیگ را به عهده دارد. پیشنهاد میگردد برای اطمینان از عملکرد صحیح و نمایش دقیق فشار توسط مانومتر، به صورت سالانه عملیات کالیبراسیون انجام گیرد.

شیر اطمینان

وظیفه شیر اطمینان (Safety Valve) کاهش فشار دیگ به صورت مکانیکی می باشد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد، نصب یک یا دو عدد شیر اطمینان بر روی دیگ بخار اجباری می باشد. شیر اطمینان می تواند به صورت تک یا دو فنره باشد.

در صورتی که به هر دلیل هیچ یک از سیستم های الکترونیکی کنترل دیگ عمل ننماید و فشار دستگاه از حد مجاز فراتر رود، جهت جلوگیری از انفجار، شیرهای اطمینان نصب شده بر روی دیگ به صورت مکانیکی وارد عمل شده و و با خروج بخار اضافه و کاهش فشار از بروز حادثه جلوگیری می نماید.

در حالت عادی درون شیر اطمینان، یک دیسک روی نشیمنگاه توسط یک فنر در حالت بسته نگه داشته شده است. هنگامی که فشار سیستم از فشار مطلوب بالاتر می رود، فشار ناشی از سیال به دیسک فشار آورده و بر نیروی ناشی از فنر غلبه کرده و دیسک را بلند می نماید. با بلند شدن دیسک، سیال از کناره های دیسک خارج شده و هنگامی که دوباره فشار سیستم به حالت ایمن بازگردد، دیسک مجدداً به حالت بسته بر می گردد.

لازم است کارکرد شیر اطمینان به صورت مرتب کنترل شود. در غیر این صورت ممکن است مسیر خروج بخار رسوب گرفته و رسوب مانع باز شدن به موقع شیر اطمینان و تخلیه بخار اضافی در دیگ گردد که در این صورت حتی احتمال انفجار وجود خواهد داشت.

جهت اطمینان از عملکرد صحیح شیر اطمینان لازم است به صورت منظم و حداقل هفته ای یکبار اهرم شیر اطمینان را به صورت دستی به مدت ۱۰ ثانیه کشیده، تا ضمن اطمینان از عملکرد شیر، از رسوب گرفتگی قطعات جلوگیری شود. (به همین دلیل نصب و استفاده از شیرهای اطمینان بدون اهرم بر روی دیگ های بخار به هیچ عنوان توصیه نمی گردد.)

تنظیم فشار عملکرد شیر اطمینان توسط پیچ تنظیم فنر صورت می گیرد. این فشار معمولا حداقل ۵% بالاتر از فشار کاری دیگ بوده و در کارخانه سازنده شیر اطمینان تنظیم شده است. مکانیزم تنظیم فشار توسط یک درپوش و یک پین قفل کننده از دسترسی افراد غیر مجاز جلوگیری می نماید. در صورت نیاز به تنظیم مجدد این کار باید توسط نیروی متخصص انجام گیرد.

شیر اصلی خروج بخار

در دیگ های بخار این شیر به عنوان شیر اصلی در مسیر خروج بخار در قسمت فوقانی دیگ، به منظور قطع، وصل و تنظیم جریان خروج بخار نصب میگردد.

اگر در مجموعه ای چند دیگ بخار بصورت همزمان بکار گرفته شده است، لازم است بعد از خروجی شیر اصلی هر دیگ، یک عدد شیر یکطرفه مناسب نصب شده تا در صورت افت فشار هر دیگ، از برگشت بخار به دیگ و ایجاد شوک های ضربه ای به بدنه شیر و دیگ بخار جلوگیری نماید.

مانومتر یا فشار سنج – ) یا فشار سنج که بر روی کلکتور لوازم کنترلی نصب گردیده است وظیفه نمایش فشار بخار دیگ را به عهده دارد. پیشنهاد می Manometerمانومتر( گردد برای اطمینان از عملکرد صحیح و نمایش دقیق فشار توسط مانومتر، به صورت سالانه عملیات کالیبراسیون انجام گیرد.

شیر تخلیه

این شیر به عنوان شیر تخلیه (Drain Valve) در پایین ترین نقطه انتهایی دیگ بخار ، جهت زیر آب زدن (Blow Down ) وتخلیه آب و رسوبات نصب می گردد. لازم است شیر تخلیه نسبت به زمان فعال بودن دیگ حداقل هر ۴ ساعت یکبار در حالتی که دیگ تحت فشار است به مدت ۱۵ ثانیه باز شده تا رسوبات داخل دیگ تخلیه و از تجمع رسوبات جلوگیری گردد. استفاده از یک شیر پنوماتیک تایمردار به صورت اتوماتیک جهت انجام منظم عملیات زیر آب زدن توصیه بعد از شیر تخلیه اصلی توصیه میگردد. (این عمل به خصوص در زمان استفاده از رسوب زدای مغناطیسی اهمیت بیشتری خواهد داشت).

شیر نمونه گیری

با توجه به اهمیت کیفیت آب مصرفی و میزان سختی آن در دیگ های بخار، شیر نمونه گیری جهت سهولت در نمونه برداری و آزمایش آب دیگ استفاده میگردد.

تراپ یا تله بخار

استیم تراپ یا تله بخار بخش جدایی ناپذیر از سیستم بخار است و نقش مهمی در حفظ بهره وری و کارایی سیستم بخار ایفا می کند. وظیفه تله بخار تخلیه کندانس همزمان با حفظ بخار در سیستم می باشد. استیم تراپ یکی از قطعات ضروری جهت حفظ ایمنی دیگ بخار می باشد. یکی از مشکلات در انتقال بهینه بخار، بوجود آمدن کندانس در خطوط سیستم می باشد.

در واقع کندانس در اثر تبادل حرارت و انتقال انرژی حرارتی به محیط پیرامون به وجود می آید که این عمل ضمن ایجاد ضربه های چکش، باعث کاهش دمای سیستم و مانع از حرکت یکنواخت بخار در لوله ها می گردد. برای از بین بردن کندانس از تله بخار استفاده می شود. همچنین ممکن است بخشی از بخار قبل از تبدیل به کندانس از سیستم خارج شود؛ تله بخار باید ضمن تشخیص بخار از کندانس، مانع از خروج بخار زنده از سیستم گردد.

لوپ دیگ بخار

لوپ یکی از تجهیزات دیگ بخار می باشد و در بخش هایی که فشار بالایی دارند، استفاده می گردد. این تجهیزات تحمل فشار و دمای بالا را دارند.

سختیگیر دیگ بخار

دیگبخار و مسئله رسوب آب از معضلات بسیاری از کارخانجات و مراکز تولیدی می باشد. یکی از مشکلات موجود در وسایل صنعتی امروز جهان که به نحوی با آب سر و کار دارند ترکیباتی است که در آب موجود است. مشکل اصلی میزان بالای کلسیم موجود در آب است که با ایجاد رسوبات سخت باعث کاهش راندمان دستگاه ها و در نتیجه استهلاک زودرس آن ها و رسوبگیری پر خرج با وسایل مکانیکی و مواد شیمیایی می شود علاوه بر این ها توقف کار دستگاه ها و وسایل را نیز در بر خواهد داشت. حتی بعد از رسوبگیری نیز مشکلات به کلی رفع نمی گردند و تشکیل رسوبات جدید به سرعت آغاز می شود.

سختی گیر رزینی

در صورت نیاز به استفاده از سختی گیر رزینی علاوه بر حجم یا دبی آب عبوری باید به مقدار سختی آب مورد نظر نیز توجه نمود(P.P.M)
سختی گیر های رزینی بدلیل انجام تبادل یونی و جایگزینی یون های کلسیم و منیزیم موجود در آب با یون های محلول سدیم از نظر عملکرد نسبت به رسوب زداهای مغناطیسی، الکترونیک و آلتراسونیک که املاح را صرفاً در آب معلق نگه می دارند مطمئن ترند، ولی از طرف دیگر سختی گیرهای رزینی علاوه بر جاگیر بودن ، نیازمند عملیات دائمی و منظم بک واش و احیاء رزین می باشند.

رزین کاتیونی مورد استفاده در سختی گیر‌های رزینی، پس از شستشو با محلول آب نمک (حاصل از نمک متبلور) احیاء شده و خاصیت سختی گیری خود را باز می‌یابد.

برچسب‌ها:۰۹۱۲۳۶۳۵۲۲۸