آشنایی با انواع چرخ دنده های مارپیچ و هلیکال

در ادامه، به بررسی انواع چرخ دنده هلیکال می پردازیم:

چرخ دنده مارپیچ دابل هلیکال

چرخ دنده های دابل هلیکال که به چرخ دنده مارپیچی دوقلو و چرخ دنده جناغی نیز معروف هستند؛ به گونه ای طراحی شده اند که هر دو سمت آن دارای دندانه هایی هستند.

به طور کلی این چرخ دنده به دو نیمه مساوی تقسیم می شود که در هر نیمه دندانه هایی با زاویه یکسان اما جهت های مخالف وجود دارد (یعنی زاویه چرخ دنده مارپیچ به طوری قرار گرفته که حین کار در دندانه های چرخ دنده مجاور چفت شود).

این ویژگی در چرخ دنده های دابل هلیکال باعث شده تا  با کنار هم قرار گرفتن دو سمت چرخ دنده، انتقال نیرو و گشتاور عمل آید.

هر ویژگی مثبتی که یک چرخ دنده مارپیچ می تواند داشته باشد، در چرخ دنده دابل هلیکال جمع‌آوری شده است. ویژگی هایی من جمله قدرت بسیار بالا، صدای کم و همچنین خنثی کردن نیروهای رانش به وسیله دندانه های چپ گرد و راست گرد، از ویژگی های بارز این چرخ دنده هستند.

تمامی این ویژگی ها باعث شده تا چرخ دنده های دابل هلیکال قدرت بیشتری در مقابل الکتروموتور های عظیم الجثه داشته باشند؛ به همین دلیل می توان گفت از بهترین قطعاتی هستند که برای به حرکت در آوردن انواع الکتروموتور استفاده می شوند.

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید؛ کارایی چرخ دنده های مارپیچ دابل هلیکال در مصارف سنگین صنعتی بسیار دیده می شود.

چرخ دنده مارپیچ شاه ماهی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏

چرخ دنده های شاه ماهی شباهت زیادی با چرخ دنده های دابل هلیکال دارند؛ با این تفاوت که بر خلاف چرخ دنده های دابل هلیکال، در چرخ دنده های شاه ماهی فضای خالی در میان آنها وجود ندارد و از لحاظ ابعادی نیز از چرخ دنده های دابل هلیکال کوچک‌تر هستند.

این چرخ دنده ها از لحاظ کارایی و راندمان نسبت به سایر چرخ دنده های مارپیچی متفاوت اند و به ندرت مورد استفاده عام قرار می گیرند. علت این موضوع نصب دشوار و هزینه بالایی است که استفاده از این چرخ دنده به همراه خواهد داشت.

چرخ دنده مارپیچ بول (bevel)

چرخ دنده های بول که یکی دیگر از انواع چرخ دنده های مارپیچی هستند، عملکرد بسیار نرم و روانی دارند و به واسطه این ویژگی بارز، در مصارف خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. این دسته از چرخ دنده را می توان در انواع گیربکس صنعتی نیز به کار برد.

شکل ظاهری این چرخ دنده ها مخروطی است و اصولا برای انتقال نیرو بین دو شافت که در یک نقطه یکدیگر را قطع می کنند، استفاده می شوند. یکی از رایج ترین کاربردهای چرخ دنده بول، تغییر محور انتقال نیرو است.

بول هلیکال ها در میان چرخ دنده های مارپیچی، از آن دسته چرخ دنده هایی هستند که بیشتر در صنعت خودرو مورد استفاده قرار می گیرند. چرخ دنده مارپیچی بول هلیکال مقاومت خوبی دارد که به واسطه این ویژگی، در مصارف دیگر نیز استفاده می شوند؛ اما صنعت خودرو از گذشته تا به امروز بیشترین مصرف چرخ دنده بول هلیکال را از آن خودش کرده است.

چرخ دنده مارپیچ کرانویل پینیون

کرانویل پینیون دارای یک سطح صاف و یک سطح دندانه دار است که لبه های آن مواج هستند. در کرانویل پینیون ابتدا کرانویل ها پس از دریافت گشتاور از پینیون، آن را به هرزگرد انتقال می دهند.

ساز و کار چرخ دنده مارپیچ کرانویل پینیون به طوری است که با چرخش 90 درجه، مسیر گشتاور را به سوی چرخ دنده هدایت می کند. البته این انتقال نیرو کاملا به طراحی چرخ دنده بستگی دارد و در صورتی که تعداد دندانه های کرانویل بالا باشد نیروی مورد نظر با قدرت انتقال خواهد یافت و در صورتی که دندانه های کمتری داشته باشد، قدرت انتقال نیرو پایین‌تر می آید.

نام این چرخ دنده حاصل از دو قطعه کرانویل و پینیون است که به وسیله دندانه های مارپیچی که روی خود دارند، مقاومت این چرخ دنده را در برابر حجم بالای فشار، بالا می برد. جالب است بدانید از این چرخ دنده در طراحی و ساختار گیربکس کرانویل پینیون استفاده شده است که موجب عملکر بهتر آن خواهد شد.

چرخ دنده مارپیچ مخروطی

چرخ دنده مارپیچی مخروطی به واسطه خطوط منحنی که در اطراف آن وجود دارد، نسبت تماس بالاتری به نسبت سایر چرخ دنده ها خواهد داشت. همچنین اگر به دنبال چرخ دنده ای هستید که از لحاظ راندمان و استحکام با دیگر چرخ دنده ها برابری کند، استفاده از این چرخ دنده را به شما پیشنهاد می کنیم.

با توجه به ویژگی های مذکور، از این چرخ دنده استفاده زیادی می شود که از جمله کاربردهای آن می توان به استفاده در گیربکس آویز و گیربکس مخروطی اشاره کرد.

شایان ذکر است که به دلیل تولید دشواری که چرخ دنده های مخروطی دارند، تولید سایر چرخ دنده های مشابه با کیفیت بالاتر تدبیری است که برای جایگزین کردن آن اندیشیده شده است.

بنابراین در صورتی که به دنبال چرخ دنده ای با این مشخصات هستید خود را محدود به چرخ دنده های مخروطی نکنید و با مراجعه به کالای صنعتی شهباز موتور و شناخت کامل نسبت به نیاز خود و ویژگی سایر چرخ دنده های مارپیچ در راستای انتخاب درست پیش روید.