بررسی جامع گیربکس صنعتی

جنس بدنه یا پوسته

معمولا گیربکس ها را از دو جنس آلومینیوم و چدن می سازند. هر دوی این گیربکس ها دارای مقاومت خوبی در برابر شرایط مختلف هستند، اما گیربکس های آلومینیومی عمدتا در توان های پایین تر مورد استفاده قرار می گیرند.

گیربکس های پوسته چدن نیز به دلیل استحکام بالا می توانند در طراحی های سنگین و توان های بالا به خوبی به کار گرفته شوند. لازم به ذکر است در برخی از سفارشات خاص ممکن است از فولاد ضد زنگ و یا نوع خاصی از مواد پوششی مانند روی استفاده شود. این پوشش ها به صورت معمول به کار گرفته نمی شوند و تنها در موارد نادر از آن ها استفاده می شود.

کوپلینگ

به اتصال گیربکس به الکتروموتور (منبع) کوپلینگ می گویند. کوپلینگ انواع مختلفی دارد. چنانچه موتور خروجی فلنج و گیربکس نیز ورودی فلنج باشد به طور مستقیم کوپل می شود. اما در بعضی حالت ها مانند گیربکس با ورودی شافت باید از تسمه و پولی استفاده شود. با این حال اصطلاح کوپل شدن گیربکس به موتور از اصطلاحات رایج است.

بررسی دقیق عملکرد گیربکس صنعتی

همانطور که در تعریف ابتدای مقاله اشاره کردیم، گیربکس صنعتی دارای عملکرد مستقل نبوده و برای تولید گشتاور یا تنظیم دور و سرعت به یک منبع تولید انرژی نیاز دارد. این منبع می تواند انواع الکتروموتور، هیدروموتور یا سروو موتور ها باشد.

لازم به ذکر است نوعی محدود از گیربکس های صنعتی که به گیربکس دستی نیز معروف هستند، با استفاده از یک چرخِ دستی و به صورت هندویل کار می کنند. این گیربکس ها دارای چرخ دنده حلزونی بوده و به همین دلیل به آن ها گیربکس حلزونی دستی نیز می گویند. در میان گیربکس های دستی، انواع جک اسکرو را نیز می توان در نظر گرفت. البته در صورت نیاز این مدل با الکتروموتور نیز راه اندازی می شود.

گفتنی است در ادامه برای راحتی، منبع متصل به گیربکس را الکتروموتور در نظر می گیریم. گیربکس های صنعتی با توجه به نوع ورودی باید به موتوری متناسب کوپل شوند. عملیات اتصال یا کوپلینگ یکی از مهم ترین مراحل در هنگام استفاده از گیربکس است. زیرا اگر این کار به درستی انجام نشود، در حین کار که فشار زیادی به گیربکس وارد می شود، امکان لرزش، لقی، ساییدگی و در نتیجه افت راندمان به شدت افزایش می باید.

پس از اتصال موتور و گیربکس همانطور که در فیلم زیر مشخص است، توان و انرژی موتور از طریق شفت گیربکس به چرخ دنده ها انتقال پیدا می کند. در این مرحله چرخ دنده ها شروع به چرخش کرده و با توجه به میزان دور دریافت شده از موتور و نسبت تبدیل، مقدار مشخصی دور خروجی و گشتاور را به شفت منتقل می کنند. در نهایت شفت خروجی نیز به تجهیز مصرف کننده این دور و گشتاور را انتقال می دهد.

اجزا گیربکس صنعتی

ساختمان گیربکس های صنعتی از یک سری اجزا اصلی تشکیل شده است. این اجزا در تمام گیربکس های صنعتی یافت می شود اما ممکن است در نوع، تعداد و نحوه قرارگیری و طراحی تفاوت داشته باشند. این اجزا عبارتند از:

• بدنه یا پوسته: یکی از بخش هاس حساس و در معرض آسیب در گیربکس، بدنه آن است. بدنه که خروجی ترین بخش گیربکس صنعتی است باید همیشه سالم و عاری از تورفتگی یا خرابی باشد. وظیفه این بخش نگهداری و محافظت از سایر اجزا داخلی گیربکس است.
• چرخ دنده : از اصلی ترین بخش های هر گیربکس، چرخ دنده های آن می باشد. تعداد آن ها، نوع و نحوه قرار گیری آن ها؛ نتایج متفاوت و گیربکس های متنوعی را به وجود به می آورد.
• شافت: همانطور که پیشتر اشاره کردیم، شافت یا محور در تمامی گیربکس ها وجود دارد. در بعضی از گیربکس ها ما شاهد چند شافت، به صورت موازی یا عمود بر هم هستیم.
• بیرینگ و بلبرینگ: وجود این قطعات به منظور قابل تحمل کردن بار های محوری و شعاعی وارد بر شفت گیربکس است.

موارد گفته شده از اساسی ترین و مهم ترین بخش های هر گیربکس صنعتی محسوب می شود. با این حال اجزای دیگری نیز در گیربکس صنعتی وجود دارد که این سیستم را کامل می کنند. درپوش روغن، کاسه نمد و واشر از این دسته اند. در تصویر زیر ما به عنوان نمونه اجزا گیربکس کتابی را مشخص کرده ایم.