پمپ شکلات

شکلات، اگرچه شیرین و خوشمزه است و مردم در سرتاسر جهان از خوردن شکلات در اشکال و طعم‌های مختلف آن لذت می‌برند، اما در هنگام تولید و فرآوری آن در کارخانه شکلات و جابجایی مواد آن از محلی به محل دیگر در محیط کارخانه، چالش‌هایی وجود دارد.

شکلات ماهیت جامد دارد و با گرما دیدن بصورت مایع در می‌آید اما غلظت بالایی دارد. همچنین با تغییر و کاهش دمای محیط، شکلات سفت شده و بنابراین انتقال آن با مشکل مواجه می‌شود. شکلات معمولا به همراه موادی مثل کره، روغن، شیر و… ترکیب می‌شود و بنابراین جابجایی آن توسط پمپ بدون اینکه تغییری در ماهیت ترکیب اتفاق بیوفتد خود چالش‌زاست.

در چنین شرایطی باید از پمپ‌هایی استفاده کرد که قابلیت پمپاژ سیال غلیظی مثل شکلات را داشته باشند و به آنها پمپ شکلات گفته می‌شود.

پمپ شکلات چیست؟

منظور از پمپ شکلات، پمپی است که توانایی انتقال شکلات مایع را دارد. شکلات مایع معمولا غلظت بالایی دارد و از طرفی دمای محیط تاثیر زیادی در ماهیت فیزیکی شکلات از لحاظ جامد یا مایع بودن دارد. پمپ شکلات می‌تواند شکلات مایع را به راحتی پمپاژ کند و از طرفی زمانی که دما کاهش می‌یابد، می‌تواند دمای شکلات پمپاژشونده را افزایش داده و فرآیند انتقال را آسان کند.

انواع پمپ شکلات

1. پمپ دنده ای
2. لوب پمپ
3. مونو پمپ
4. پمپ دیافراگمی

بطور کلی از پمپ‌های جابجایی مثبت به عنوان پمپ شکلات استفاده می‌شود. انواع پمپ شکلات شامل پمپ‌های دنده ای (پمپ دنده داخلی و دنده خارجی)، لوب پمپ، مونو پمپ و پمپ دیافراگمی است. اما بیشترین کاربرد را در صنعت شکلات‌سازی و سایر صنایع غذایی که با انتقال شکلات سر و کار دارند، پمپ دنده‌ای و لوب پمپ است.

پمپ‌های نام برده شده علاوه بر انتقال شکلات برای انتقال محصولات غذایی مختلفی مثل انواع لبنیات (پنیر، ماست، کره، خامه، کشک)، گلوتن، بستنی، تن ماهی، کچاپ، رب، سس، لستین، نشاسته، پالپ میوه، خمیر نان و بیسکوئیت، ژلاتین خوراکی، کره بادام زمینی و کنجد، قهوه، روغن خوراکی،‌ گلوکز مایع، انواع کنستانتره، مربا، عسل نیز کاربرد دارند که البته بسته به نوع ماده غذایی و مقدار ذرات جامدی که دارد یکی از این پمپ‌ها بکار می‌رود.

انواع برندهای پمپ شکلات

در بازار ایران برندهای مختلف ایرانی و خارجی برای پمپ شکلات وجود دارند، در بین ایرانی‌ها پمپ دنده‌ای ایران تولید و در بین خارجی‌ها کوپار شناخته شده‌اند. برندهای پمپ شکلات شامل:

• ایران تولید (ساخت ایران): پمپ دنده‌ای
• راشا پمپ (ساخت ایران): مونوپمپ
• یلدیز (ساخت ترکیه): پمپ دنده‌ای
• کوپار (ساخت ترکیه): پمپ دنده‌ای و لوب پمپ
• پمکار (ساخت ترکیه): پمپ دیافراگمی

مشکلات پمپ کردن شکلات و راه حل های آن

شکلات یکی از سخت‌ترین مایعات جهت انتقال در صنایع مواد غذایی است به دلیل اینکه بسیار حساس به پمپاژ و برش می‌باشد. به همین دلیل تنظیم دور موتور در پمپ‌های شکلات بسیار حائز اهمیت است. معمولا دور مناسب برای پمپ‌های شکلات زیر 250 دور می‌باشد.

اگر شکلات در طول دوره خاموش‌بودن پمپ، در پمپ سرد شود یا جامد شود، بسیار مهم است که شکلات درون پمپ قبل از شروع به کار دوباره گرم شود. شکلات سردشده و سفت در زمان روشن بودن پمپ، منجر به اعمال فشار زیاد به پمپ و آسیب دیدن قطعات آن می‌شود.

به دلیل حساسیت در رعایت بهداشت در هنگام تولید و بسته بندی مواد غذایی جنس پوسته و اجزای داخلی پمپ که در تماس مستقیم با شکلات می باشند اهمیت دارد، به همین دلیل معمولا جنس پمپ‌های شکلات معمولا از نوع استیل است.

راهکار برای رفع مشکل پمپ کردن شکلات

برای حل مشکل گیرنکردن شکلات سفت در بین دنده‌های پمپ و خرابی آن، بهترین راه حل انتخاب پمپ‌های دوجداره یا ژاکتی است که امکان گردش آب گرم، بخار و روغن داغ در جداره بیرونی را بدون تماس با شکلات می‌تواند فراهم کند. استفاده از مشعل حرارتی برای آب کردن شکلات درون پمپ روشی غیر اصولی است و می‌تواند شکلات را بسوزاند.

ساده‌ترین راهکار پمپاژ شکلات مایع غلیظ کاهش دادن دور پمپ به زیر 250 دور بر دقیقه است. برای این‌کار نیاز به نصب گیربکس کاهنده است به این صورت که الکتروموتور با گیربکس کوپل شده تا دور آن را کاهش دهد سپس به پمپ متصل می‌شود.